Các bệnh lý về huyết áp đang là vấn đề được quan tâm nhất hiện nay. Tuy đây không phải là chứng bệnh nan y nhưng sự thay đổi đột ngột của chỉ số này sẽ gây ra những biến chứng nguy hiểm cho con người. Với áp lực công việc, lối sống sinh hoạt bất ổn thường ngày như hiện nay thì bệnh không chỉ xảy ra với người cao tuổi mà còn ở người trẻ tuổi.
Những dấu hiệu mệt mỏi ban đầu do huyết áp gây ra là không đáng kể nhưng lâu dài người bệnh phải gánh chịu sự tàn phá sức khỏe nghiêm trọng.
Huyết áp là gì?
Huyết áp là áp lực của máu trên thành động mạch, tạo thành bởi các yếu tố:
- Sức co bóp của tim.
- Lưu lượng máu trong động mạch.
- Sức cản ngoại vi.
Tim co bóp đẩy máu vào động mạch, gặp sức cản của các động mạch càng ngày càng nhỏ dần, máu không chảy tuột đi ngay mà tác động lên thành động mạch làm căng giãn thành động mạch.
Ở thì tâm trương, không có sức đẩy của tim, nhưng nhờ có tính đàn hồi, thành động mạch co lại gây áp lực đẩy máu đi; do vậy ở thì tâm trương máu vẫn lưu thông và huyết áp vẫn tồn tại. Quá trình di chuyển của máu trong lòng động mạch theo hình sóng nên huyết áp động mạch có hai trị số.
- Huyết áp tâm thu (trị số trên): là áp lực của máu trong động mạch lên tới mức cao nhất khi tim co bóp.
- Huyết áp tâm trương (trị số dưới): là áp lực của máu ở điểm thấp nhất khi tim ở thì tâm trương.
- Đơn vị đo là milimet thủy ngân (mmHg).
- Huyết áp tâm thu ghi ở vị trí tử số.
- Huyết áp tâm trương ghi ở vị trí mẫu số.
Huyết áp ban ngày sẽ cao hơn ban đêm đối với người bình thường. Huyết áp cao nhất từ 20h00 đêm – 10h00 sáng và thấp nhất từ 01 – 03 giờ sáng.
Đồng thời chỉ số huyết áp cao lên khi cơ thể vận động quá sức, tinh thần căng thẳng, lo âu hồi hộp. Và huyết áp có thể hạ xuống trong trường hợp bị tiêu chảy, mất sức, ra nhiều mồi hôi, dùng thuốc giãn mạch… Do đó chúng ta cần tìm hiểu kỹ hơn về các yếu tố ảnh hưởng đến huyết áp.
Tin liên quan
Huyết áp bao nhiêu là bình thường?
Đối với người lớn
- Khi huyết áp tâm thu từ 140mmHg trở lên hoặc huyết áp tâm trương từ 90mmHg trở lên thì được coi là huyết áp cao.
- Khi huyết áp tâm thu dưới 100 mmHg được xem là huyết áp thấp hay tụt huyết áp.
- Giá trị nằm giữa huyết áp bình thường và cao huyết áp (Huyết áp tâm thu từ 120 – 139 mmHg hoặc huyết áp tâm trương từ 80-89 mmHg) thì được gọi là tiền cao huyết áp.
- Còn nếu huyết áp tâm thu dưới 120mmHg và huyết áp tâm trương dưới 80mmHg thì được gọi là huyết áp bình thường.
Đối với trẻ em
Bạn nên biết rằng huyết áp sẽ tăng dần khi lớn lên. Đối với trẻ sơ sinh hay trẻ nhỏ, thường sẽ không gặp phải những vấn đề về huyết áp nên bác sĩ sẽ không kiểm tra chỉ số này.
Với trẻ em, muốn xác định được mức huyết áp, bác sĩ cần căn cứ vào chỉ số cân nặng, chiều cao và độ tuổi. Nếu chỉ số huyết áp của trẻ cao hơn so với 90% trẻ cùng độ tuổi với chiều cao, cân nặng tương tự thì được xem là tiền cao huyết áp. Nếu con số này cao hơn 95% thì được coi là cao huyết áp.
Các yếu tố ảnh hưởng đến huyết áp mà bạn nên biết
Có hai yếu tố cơ bản ảnh hưởng đến huyết áp chính đó là yếu tố bên trong cơ thể và yếu tố bên ngoài cơ thể.
Yếu tố bên trong cơ thể
- Sức bóp của tim
Là yếu tố cực kì quan trọng ảnh hưởng đến huyết áp. Tim đập nhanh hay chậm đều tác động trực tiếp đến huyết áp. Nếu tim đập càng nhanh thì tạo nên áp lực máu đến thành động mạnh càng lớn từ đó huyết áp sẽ tăng cao và ngược lại.
- Sức cản của động mạch
Động mạch có sự co giãn tốt, máu sẽ lưu thông dễ dàng hơn từ đó giúp huyết áp ổn định. Nếu thành mạch đàn hồi kém hoặc bị xơ vữa động mạch thì lượng máu sẽ lưu thông khó khăn hơn. Như vậy sức cản của động mạch càng lớn thì rất dễ dẫn đến nguy cơ cao huyết áp.
- Lượng máu
Lượng máu trong cơ thể thấp, không đủ nhiều để tạo áp lực lên thành mạch thì rất dễ có nguy cơ huyết áp thấp. Trong những trường hợp cơ thể bị mất nhiều máu dẫn đến thiếu máu đi khắp cơ thể sẽ làm giảm huyết áp.
Như vậy, ba yếu tố bên trong có thể được kể trên có quan hệ mật thiết với nhau, nếu một trong ba yếu tố có vấn đề thì sẽ ảnh hưởng đến khả năng làm việc của 02 yếu tố còn lại và dẫn đến huyết áp cao hoặc huyết áp thấp.
Yếu tố bên ngoài cơ thể
- Tư thế ngồi
Khoa học đã chứng minh tư thế ngồi hoặc đứng sẽ làm ảnh hưởng đến chỉ số huyết áp trung bình của mỗi người. Đây là một yếu tố ít ai ngờ tới và thường xuyên mắc phải. Ngồi sai tư thế sẽ làm lượng máu lưu thông khó khăn và dẫn đến huyết áp luôn ở mức không ổn định.
- Thói quen ăn uống, sinh hoạt
Chế độ ăn uống hằng ngày không chỉ ảnh hưởng đến huyết áp mà còn ảnh hưởng đến nhiều bệnh lý khác. Ăn mặn, ăn nhiều dầu mỡ, uống nhiều rượu bia, cà phê, thuốc lá… sẽ ảnh làm xơ cứng thành mạch, huyết áp tăng cao…
Sinh hoạt không điều độ, làm việc căng thẳng, thường xuyên thức khuya, ít tập thể dục… cũng là những nguyên nhân làm huyết áp không ổn định.
Trong thời đại ngày nay, con người luôn phải bận rộn và đối mặt với tình trạng stress nặng nề làm huyết áp luôn trong tình trạng bất ổn, vì vậy cần phải kiểm soát và quan tâm cơ thể mình hơn.
Bệnh lý do huyết áp gây ra nguy hiểm như thế nào?
Huyết áp mất ổn định được xem là "sát thủ thầm lặng" vì nó thường không có triệu chứng rõ ràng và diễn biến âm thầm, gây nên những biến chứng nguy hiểm. Nếu không có biện pháp phát hiện kịp thời hoặc phòng tránh, các bệnh lý về huyết áp sẽ tàn phá cơ thể rất cao.
Huyết áp cao nguy hiểm thế nào?
Huyết áp cao có thể gây ra nhiều nhiều biến chứng nặng nề như tê liệt nữa người, hôn mê sâu, suy tim, thiếu máu cơ tim, thậm chí là tử vong.
Đột quỵ, nhồi máu cơ tim, phình động mạch, suy thận mãn… là những mối nguy hiểm do huyết áp cao gây ra. Người bệnh sẽ cảm thấy mệt mỏi, ủ rũ, mất sức lao động nếu tình trạng này kéo dài.
Huyết áp thấp nguy hiểm ra sao?
Huyết áp thấp có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm không kém. Người bị tụt huyết áp nhiều lần sẽ ảnh hưởng đến hệ thống thần kinh làm thiếu oxy cho các cơ quan chức năng và tế bào cơ thể. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời sẽ làm đau thắt ngực, nhồi máu cơ tim, suy thận thậm chí nguy hiểm đến tính mạng.
Làm thế nào để duy trì huyết áp bình thường?
Khi huyết áp không ổn định, quá cao hoặc quá thấp đều gây ra những ảnh hưởng không tốt đối với sức khỏe. Để duy trì huyết áp ổn định, bạn có thể tham khảo một số phương pháp dưới đây:
Tập thể dục đều đặn, vừa sức
Mỗi ngày bạn nên dành ra 30 - 40 phút tập luyện những môn thể thao phù hợp với sức khỏe như: Yoga, bơi lội, chạy bộ, đạp xe... Nếu duy trì đều đặn, bạn sẽ có được thân hình săn chắc, kiểm soát tốt được trọng lượng cơ thể giúp cho huyết áp ổn định hơn.
Xây dựng chế độ ăn uống hợp lý
Chế độ ăn sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến cân nặng dẫn tới ảnh hưởng cả về huyết áp. Duy trì chế độ ăn đủ chất, hạn chế chất béo, dầu mỡ hay hạn chế ăn mặn sẽ cực kỳ tốt cho sức khỏe.
Bên cạnh đó, bạn cũng nên chọn những thực phẩm chứa nhiều canxi, potassium hoặc vitamin A, C, D. Những chất này có chủ yếu trong sữa, thịt, cá, các loại đậu, rau củ quả… Chính những thực phẩm này sẽ giúp giữ cho huyết áp của bạn ở mức bình thường.
Duy trì tâm lý thoải mái, ổn định
Buồn phiền, lo lắng hay thường xuyên tức giận sẽ khiến cho tim mạch bị tác động không tốt, điều này liên đới khiến huyết áp tăng cao. Tốt hơn hết, bạn hãy học cách kiềm chế cảm xúc, luôn giữ cho tinh thần thoải mái, lạc quan và vui vẻ để hạn chế ảnh hưởng xấu đối với sức khỏe.
Thường xuyên theo dõi huyết áp ngay tại nhà
Để phát hiện kịp thời khi huyết áp cao hoặc thấp và áp dụng các biện pháp xử lý nhanh nhất thì bạn cần phải học cách theo dõi huyết áp ngay tại nhà. Đo huyết áp thường xuyên và đúng cách cũng chính là phương pháp kiểm soát hữu hiệu bệnh lý huyết áp.
>> Xem thêm: cách đo huyết áp đúng cách
Đối với một cơ thể bình thường, huyết áp là kim chỉ nam khiến người đó sống khỏe mạnh và làm được tất cả những điều mình muốn trong điều kiện sức khỏe tốt nhất. Vì một sự lành mạnh của huyết áp cũng như có một trái tim khỏe mạnh, bạn cần phải kiên trì tuân thủ lối sống khoa học, luôn tránh những thói quen tiêu cực và thường xuyên khám sức khỏe định kỳ để xây dựng một cơ thể an lành nhất nhé.
>> Xem thêm: Tự chữa cao huyết áp tại nhà có được không?
