Có rất nhiều bài viết cũng như nghiên cứu đã chỉ ra rằng, huyết áp cao có thể khiến một người đang khỏe đột quỵ tại chỗ, không chỉ thế, nguy hiểm hơn có thể hôn mê sâu và dẫn đến tử vong. Bạn có tin vào điều đó?
Nhiều người vẫn cho rằng, huyết áp cao là bệnh đơn giản, không có gì đáng ngại. Nếu chỉ số huyết áp tăng lên, chỉ cần kiên nhẫn điều chỉnh chế độ ăn uống và sinh hoạt thì mọi thứ sẽ trở lại bình thường. Tuy nhiên, sự chủ quan ấy đã khiến bệnh càng thêm trầm trọng, và cho đến một ngày biến chứng xuất hiện, cố gắng tìm cách chữa thì đã muộn màng.
Điều chủ quan ấy là do đâu? Chính vì thiếu thông tin về bệnh lý, thiếu kiến thức y khoa mà ra. Ngày hôm nay, hãy theo chân chúng tôi cùng bài viết, hi vọng sẽ giúp bạn tìm hiểu tất tần tật về căn bệnh nguy hiểm này.
Huyết áp là gì? Huyết áp cao là gì?
Huyết áp là biểu hiện áp lực máu trong lòng động mạch máu khi tim bơm máu cung cấp cho các mô trong cơ thể. Sau một thời gian, áp lực gia tăng có thể gây tổn thương tim và gây ra đột quỵ.
Trong mạch máu khỏe mạnh, máu di chuyển thông suốt qua mạch và tạo một áp lực bình thường lên thành mạch. Huyết áp cao (hay còn gọi là tăng huyết áp) xảy ra khi máu đẩy quá mạnh ép vào thành động mạch. Điều này làm tổn thương cho các thành động mạch và sau đó là hình thành mô sẹo khi nó lành lại.
Huyết áp cao cũng làm cho tim hoạt động vất vả hơn để đưa máu ra cơ thể. Huyết áp cao làm tăng nguy cơ cơn đau tim, còn được gọi là nhồi máu cơ tim cấp, hay AMI, suy tim, và đột quỵ. Nó cũng có thể dẫn đến bệnh thận, và mù lòa.
Nhìn chung, nếu bạn giữ cho huyết áp dưới 130/80 mmHg có thể giúp phòng ngừa những vấn đề nguy hiểm nêu trên.
Bảng phân loại huyết áp
Xét về góc độ y học và chỉ số huyết áp, ta có bảng phân loại mức độ bệnh huyết áp cao như sau:
Triệu chứng phát bệnh
Bệnh huyết áp cao âm thầm tiến triển trong nhiều năm, người bệnh sẽ không phát hiện ra triệu chứng bệnh. Thậm chí dù không có biểu hiện nào, huyết áp cao vẫn liên tục gây tổn thương mạch máu, cơ quan, nhất là não, tim, mắt và thận.
Việc phát hiện ra bệnh sớm vô cùng quan trọng. Theo dõi huyết áp thường xuyên là việc làm giúp bạn nhận thấy sự thay đổi ngay. Tình trạng có thể diễn biến nguy hiểm nếu chờ khi có dấu hiệu rõ ràng, đầu tiên có thể là cơn đột quỵ hoặc đau tim. Do đó việc đi khám sức khỏe định kì là vô cùng quan trọng.
Nếu bạn chỉ đi khám sức khỏe tổng quát mỗi năm một lần, hãy nhờ bác sĩ tư vấn về nguy cơ của bệnh huyết áp cao và các chỉ dẫn khác để theo dõi huyết áp.
Nếu gia đình bạn có người bị bệnh tim mạch, đột quỵ hoặc có các yếu tố nguy cơ của bệnh, bác sĩ có thể tư vấn bạn đi kiểm tra huyết áp trong vài tháng. Hoặc có thể mua thiết bị đo huyết áp tại các nhà thuốc.
Xem thêm triệu chứng của huyết áp cao tại đây
Nguyên nhân huyết áp cao
Có 02 loại huyết áp cao (tăng huyết áp). Mỗi loại do một số nguyên nhân khác nhau gây ra.
Nguyên nhân tăng huyết áp nguyên phát
Tăng huyết áp nguyên phát hay còn gọi tăng huyết áp vô căn. Loại bệnh này phát triển theo thời gian không có nguyên nhân xác định. Hơn 90% người đều mắc loại này.
Các nhà nghiên cứu vẫn chưa rõ nguyên nhân nào khiến cơ thể bị huyết áp cao. Đó có thể là sự kết hợp nhiều yếu tố. Các yếu tố đó bao gồm:
- Genes: Một vài người bị huyết áp cao do di truyền gen từ bố mẹ hoặc bản thân trong người mang gen đột biến.
- Thay đổi thể trạng: Nếu cơ thể thay đổi về thể trạng sẽ nảy sinh vấn đề, trong đó có tăng huyết áp. Thay đổi chức năng thận do lão hóa có thể thay đổi cân bằng khoáng chất muối, nội tiết tố và chất dịch trong cơ thể. Điều này có thể khiến áp lực máu tăng lên.
- Môi trường: Lối sống thiếu lành mạnh như ít vận động, chế độ dinh dưỡng không hợp lí, ăn nhiều muối hoặc có vấn đề về cân nặng. Khi thừa cân, bạn phải đối mặt với nguy cơ tăng huyết áp. Hút thuốc cũng là nguyên nhân hàng đầu khiến tăng huyết áp tiến triển nhanh.
Nguyên nhân tăng huyết áp thứ phát
Chứng tăng huyết áp thứ phát xảy ra nhanh và trầm trọng hơn. Một vài nguyên nhân có thể gây ra bệnh tăng huyết áp thứ phát bao gồm:
- Bệnh về thận
- Hội chứng ngưng thở khi ngủ
- Dị tật tim bẩm sinh
- Bệnh lý tuyến giáp
- Tác dụng phụ của thuốc
- Sử dụng chất gây nghiện
- Lạm dụng thức uống có cồn hoặc dùng trong nhiều năm
- Bệnh lý tuyến thượng thận
- Một số khối u nội tiết nhất định.
Biến chứng nguy hiểm của bệnh huyết áp cao
Nếu không có phác đồ điều trị và sự tuân thủ của người bệnh, huyết áp cao sẽ gây ra các biến chứng nặng nề cho các cơ quan quan trọng của cơ thể như:
- Nguy cơ gặp phải các vấn đề về tim mạch;
- Gây ra tổn thương não nghiêm trọng;
- Xuất huyết võng mạc, dẫn đến mù lòa;
- Nguy cơ suy thận, các bệnh lý về thận.
Điều trị huyết áp cao tại cơ sở y tế
Bạn phải trải qua giai đoạn thử nếu cơ thể không thích ứng thuốc. Bác sĩ sẽ cho bạn nhiều loại thuốc khác nhau đến khi cơ thể chấp nhận loại thuốc điều trị phù hợp. Một vài loại thuốc được dùng để điều trị huyết áp cao, bao gồm:
Thuốc ức chế Beta:
Thuốc ức chế beta giúp làm giãn động mạch, tim đập chậm hơn và ít gây áp lực lên tim. Cách điều trị này làm giảm áp lực máu bơm qua động mạch ở mỗi nhịp tim. Nó cũng chặn một số loại nội tiết tố khiến huyết áp tăng.
Thuốc lợi niệu:
Lượng muối cao và dư lượng chất dịch trong cơ thể làm huyết áp cao. Thuốc lợi niệu (thuốc lợi tiểu) giúp thận loại bỏ dư lượng muối trong cơ thể. Khi muối thải ra, dư lượng chất dịch cũng thải ra ngoài qua nước tiểu, làm hạ áp lực lưu lượng máu.
Chất gây ức chế ACE:
Angiotensin là hóa chất khiến mạch máu và thành động mạch co hẹp lại. Thuốc ức chế men chuyển sinh chất angiotensin (angiotensin converting enzyme-ACE) ngăn cơ thể sản sinh quá nhiều loại hóa chất này, từ đó giúp mạch máu giãn và giảm áp lực máu.
Thuốc ức chế thụ thể Angiotensin II (Angiotensin II receptor blockers -ARBs):
Trong khi ACE nhắm vào việc ngưng tạo ra angiotensin, thì ARBs lại ngăn hóa chất angiotensin gắn vào các thụ thể. Khi các thủ thể không được kích hoạt, mạch máu sẽ không co lại. Điều này giúp giãn mạch máu cũng tiện lợi giảm luôn áp lực máu.
Thuốc chặn Can-xi:
Thuốc này chặn một số gốc canxi thâm nhập vào cơ tim, dẫn đến giảm áp lực từ tim và giảm chỉ số huyết áp. Thuốc này cũng tác dụng lên mạch máu, làm giãn mạch máu và huyết áp cũng giảm theo.
Thuốc chặn Alpha-2:
Thuốc giúp làm giãn mạch máu và giảm huyết áp. Cơ chế của nó là thay đồi xung thần kinh mà gây co mạch máu, từ đó làm thư giãn mạch máu, giúp hạ huyết áp.
Điều trị huyết áp cao tại nhà
Điều chỉnh lối sống lành mạnh giúp bạn kiểm soát được yếu tố hình thành bệnh huyết áp cao.
- Chế độ ăn lành mạnh
- Tăng cường hoạt động thể chất
Tập thể dục ngoài giúp giảm cân còn giúp giảm căng thẳng, giảm huyết áp và tăng cường sức khỏe hệ tim mạch. Đôi khi bệnh huyết áp cao cũng sẽ biến mất nếu bạn giảm cân và tập thể dục.
- Duy trì cân nặng phù hợp.
- Kiểm soát căng thẳng
- Thích nghi với lối sống lành mạnh
Hãy cố gắng cai thuốc lá nếu bạn đang hút thuốc. Hóa chất trong thuốc lá tổn hại mô cơ thể và xơ cứng thành mạch máu. Chúng gây ra chứng huyết áp cao và là thủ phạm của các cơn đột quỵ bất ngờ.
Ngoài ra, cồn cũng là đồng phạm như thuốc lá. Hãy cố gắng ngưng sử dụng hoặc nếu không thể hãy giảm tối đa lượng cồn nạp vào cơ thể mỗi ngày.
Một số điều nên ghi nhớ
- Cảm thấy ỔN không có nghĩa là huyết áp của bạn đang được kiểm soát. Cũng như vậy, cảm thấy tệ không có nghĩa là ngoài tầm kiểm soát. Cách duy nhất để biết chắc đó là phải thường xuyên kiểm tra tại nhà hoặc tại các cơ sở y tế.
- Thuốc chỉ là một phần trong quá trình kiểm soát huyết áp cao. Bạn cũng cần kiểm soát cân nặng của mình, tập thể dục thường xuyên và điều chỉnh thói quen ăn uống của bản thân.
- Huyết áp cao thường là một vấn đề kéo dài suốt đời. Nhưng nó có thể được kiểm soát bằng những thay đổi phong cách sống lành mạnh và dùng thuốc.
- Huyết áp cao không giống như căng thẳng (stress). Mặc dù căng thẳng có thể là một yếu tố gây huyết áp cao, nó chỉ là một phần của câu chuyện mà thôi.
- Thuốc trị huyết áp cao cần được dùng mỗi ngày. Đột ngột dừng thuốc có thể làm tăng huyết áp nguy hiểm.
Trên thế giới có hàng ngàn, hàng vạn loại bệnh tật, cái chết đang diễn ra hàng ngày, hàng giờ xung quanh chúng ta, trong đó, huyết áp cao là bệnh chiếm đến 20% các ca tử vong. Mức độ nguy hiểm này diễn ra liên tục, nhanh chóng và thậm chí là càng trở nên phổ biến khiến cộng đồng hoang mang. Vì vậy, mỗi một người trong cộng đồng cần phải lưu ý tìm hiểu kiến thức về bệnh này, đồng thời tìm kiếm những phương pháp phòng chống tốt nhất cho bản thân và gia đình mình. Có như thế, xã hội mới có những chuyển biến tích cực và sẽ trở nên tốt đẹp hơn.
