Tăng huyết áp nguyên phát và những điều cần biết

Tăng huyết áp nguyên phát là loại tăng huyết áp phổ biến nhất, chiếm đến 95% trong số trường hợp tăng huyết áp và biến chứng dần theo thời gian. Gọi là nguyên phát hay vô căn vì bác sĩ không thể xác định nguyên nhân tăng huyết áp một cách cụ thể.

Tăng huyết áp nguyên phát hay còn gọi tăng huyết áp vô căn là bệnh nguy hiểm, nếu không phát hiện sớm hoặc điều trị kịp thời sẽ trầm trọng thêm hoặc gây ra các biến chứng nguy hiểm như suy tim, đột quỵ… Tham khảo những thông tin liên quan dưới đây để có biện pháp phòng ngừa cho riêng mình.

Tăng huyết áp nguyên phát là gì?

Tăng huyết áp nguyên phát là huyết áp tăng mà không rõ nguyên nhân. Tăng huyết áp này còn được gọi là tăng huyết áp vô căn, xảy ra khi cường độ áp suất, áp lực máu lên thành động mạch cao hơn bình thường.

Hàu hết các trường hợp tăng huyết áp đều được phân loại thành tăng huyết áp nguyên phát, còn lại được phân thành tăng huyết áp thứ phát (là huyết áp có nguyên nhân được xác định, ví dụ như bệnh thận…).

Các yếu tố nguy cơ của tăng huyết áp nguyên phát

Tăng huyết áp nguyên phát là loại tăng huyết áp phổ biến nhất, chiếm đến 95% số trường hợp và biến chứng dần theo thời gian. Gọi là nguyên phát hay vô căn vì bác sĩ không thể xác định nguyên nhân tăng huyết áp một cách cụ thể. Thay vào đó, nghiên cứu chỉ cho thấy sợi dây liên kết giữa tăng huyết áp nguyên phát với một số yếu tố nguy cơ như sau:

Tuổi già

Khi cơ thể chúng ta già đi theo thời gian, mạch máu cũng sẽ mất dần độ đàn hồi và đưa đến nguy cơ tăng huyết áp. Phụ nữ từ 60 tuổi trở lên có nguy cơ bị tăng huyết áp cao hơn so với nam giới trong cùng nhóm tuổi.

Di truyền

Nhiều người cho rằng tăng huyết áp chỉ xuất hiện ở người trưởng thành nhưng trên thực tế, số lượng trẻ em mắc căn bệnh này đang ngày một gia tăng. Sở dĩ có hiện tượng như vậy là do 2 yếu tố: tiền sử gia đình và tác động di truyền.

Đái tháo đường và béo phì

Lối sống hiện đại với chế độ dinh dưỡng mất cân đối và thói quen ít vận động thể lực đang gia tăng số lượng người mắc bệnh đái tháo đường và béo phì. Hai căn bệnh này là nhân tố quan trọng làm tăng tỷ lệ bị tăng huyết áp.

Hấp thụ quá nhiều muối

Gần 1/3 số trường hợp bị tăng huyết áp nguyên phát có liên hệ đến tình trạng hấp thụ quá nhiều muối. Muối làm tăng giữ nước, dẫn đến tăng huyết áp.

Có gốc gác từ Châu Phi hoặc vùng Ca ri bê

Cả yếu tố di truyền và tác động từ môi trường xung quanh đều khiến người mang dòng máu Châu Phi hoặc Caribbean có tỷ lệ mắc bệnh cao hơn người bình thường. Họ thường bị tăng huyết áp ở độ tuổi trẻ hơn và dễ biến chứng sang các loại bệnh hiểm nghèo như bệnh tim, mù lòa.

Biến chứng tăng huyết áp nguyên phát

Tăng huyết áp nguyên phát nói riêng và tăng huyết áp nói chung nếu không được điều trị đúng và đầy đủ sẽ để lại rất nhiều biến chứng nặng nề, thậm chí gây tử vong cho người bệnh. Các biến chứng thường gặp của bệnh tăng huyết áp nguyên phát được đề cập đến là:

Động mạch tổn thương vĩnh viễn

Những động mạch khỏe mạnh sẽ giúp máu lưu thông tốt, không bị cản trở. Việc tăng huyết áp lâu dài khiến động mạch tổn thương, trở nên ít co giãn và cứng hơn. Do vậy, chất béo trong máu cũng dễ dàng tích tụ trong động mạch, dần hạn chế lưu lượng máu, gây tắc nghẽn, tăng huyết áp, đau tim và đột quỵ.

Biến chứng tại tim do tăng huyết áp

Tăng huyết áp khiến trái tim phải hoạt động quá sức, áp lực mạch máu càng cao thì cơ tim càng phải bơm nhiều hơn, tốn sức hơn. Lâu dần, tim bị giãn nở, đến một mức nào đó sẽ làm tăng các nguy cơ rối loạn nhịp tim, suy tim, đau tim, đột tử…

Các biến chứng về não bộ

Não bộ cũng như các cơ quan khác trong cơ thể hoạt động bình thường đều cần tới máu giàu oxy được tim bơm đến. Tăng huyết áp nguyên phát nói riêng và các loại tăng huyết áp nói chung làm giảm lượng máu cung cấp đến não, gây ra những cơn thiếu máu não thoáng qua (TIAs). Nếu dòng máu tắc nghẽn đáng kể, lâu dài có thể khiến tế bào não chết, đột quỵ.

Biến chứng ngoài tim và não

Khi huyết áp tăng sẽ dẫn đến tăng áp lực lọc lên tổ chức thận, lâu dần gây suy thận. Tại mắt có thể gây biến chứng phù đáy mắt, xuất huyết đáy mắt, giảm thị lực, mù mắt. Tăng huyết áp không kiểm soát cũng có thể ảnh hưởng tới khả năng ghi nhớ, giao tiếp và suy đoán.

Khi phát hiện những triệu chứng của tăng huyết áp, bạn cần đến bệnh viện sớm để xác định chính xác nguyên nhân và chẩn đoán bệnh, từ đó đưa ra phương pháp điều trị kịp thời.

Cách phòng ngừa tăng huyết áp nguyên phát

Để ngăn ngừa bệnh tăng huyết áp nguyên phát xảy ra, cần thực hiện các biện pháp sau:

• Chế độ dinh dưỡng khoa học, ăn nhiều trái cây, rau củ quả, thực phẩm ít chất béo, thực phẩm giàu kali. Tránh sử dụng những loại thức ăn có chứa nhiều dầu mỡ, chất béo bão hòa, muối, đường, đồ ăn nhanh… để ngăn ngừa huyết áp cao.
• Chú trọng giảm muối trong khẩu phần ăn: duy trì hàm lượng natri đến 1500mg/ngày để không bị bệnh tăng huyết áp. Giảm lượng muối mà cơ thể tiêu thụ bằng nhiều cách: giảm nêm muối, chú ý đến hàm lượng muối có trong các thực phẩm từ biển…
• Duy trì thể trạng không bị béo phì, dựa vào chỉ số BMI.
• Tập thể dục thể thao, có chế độ rèn luyện sức khỏe hợp lý. Tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày.
• Không sử dụng thuốc lá, bia rượu thường xuyên để giảm nguy cơ mắc bệnh.
• Giảm thiểu những căng thẳng trong cuộc sống. Nếu đang gặp phải căng thẳng, cần thư giãn, thực hiện các biện pháp thực hành để giúp giảm căng thẳng.
• Thường xuyên theo dõi huyết áp của bản thân tại nhà. Nếu có chỉ định của bác sĩ, cần uống thuốc đều đặn theo chỉ định đó và đến gặp bác sĩ khi có dấu hiệu bất thường.

Tăng huyết áp nói chung và tăng huyết áp nguyên phát nói riêng không thể ổn định được trong vài ngày. Vì thế phải thực hiện đúng các cách phòng ngừa và điều trị theo chỉ định của bác sĩ. Ngoài thuốc, người bệnh còn có thể sử dụng thêm các loại thực phẩm bảo vệ sức khoẻ như Ích Áp Cao, giúp hỗ trợ giảm huyết áp, ngăn ngừa các biến chứng và hạn chế nguy cơ xơ vữa mạch máu.

>> Xem thêm: Tăng xông là bệnh gì? Nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết và cách điều trị