Cao huyết áp là một căn bệnh rất phổ biến gây ra do áp lực của dòng máu lên thành mạch cao hơn mức cho phép gây ra rất nhiều các biến chứng nguy hiểm. Theo thống kê mới nhất, tỷ lệ người mắc cao huyết áp chiếm 30% dân số thế giới. Việc kiểm soát căn bệnh này còn rất hạn chế nên người ta gọi nó là “kẻ giết người thầm lặng”
Trong điều trị cao huyết áp, ngoài việc dùng thuốc thì chế độ ăn uống đóng vai trò vô cùng quan trọng. Theo đó nếu có một chế độ ăn uống sinh hoạt lành mạnh góp phần kiểm soát tốt huyết áp, người bệnh vẫn có sức khỏe tốt và hầu như không ảnh hưởng đến tuổi thọ cũng như chất lượng cuộc sống.
Một số tiêu chí trong khẩu phần ăn người bệnh Cao huyết áp cần lưu tâm:
– Chất đạm: Từ 0,8 đến 1 g protein cho một kg cân nặng.
– Chất béo từ 25 đến 30 g. Nên dùng dầu thực vật như dầu đậu nành, đậu phộng, mè, ô liu, hướng dương.
– Chất bột đường từ 300 đến 320 g.
– Muối ăn (kể cả bột ngọt, bột nêm, nước tương, nước mắm) không quá 6 g.
– Chất xơ từ rau, củ, quả khoảng 30 đến 40 g (tương đương từ 300 đến 500 g rau).
– Nên tránh hoặc hạn chế các thức ăn giàu cholesterol, quá mặn, quá ngọt, quá béo. Nói chung, mỗi ngày không nên dùng hơn 250 mg cholesterol từ các loại thực phẩm.
– Không nên ăn thực phẩm chế biến từ nội tạng và mỡ động vật, thịt đóng hộp, giăm bông, thịt nguội, da gia súc và gia cầm, sản phẩm làm từ sữa béo, chocolate, khoai tây chiên.
– Hạn chế một số thủy hải sản như tôm đồng, tôm biển, cua biển, mực…
– Thiết kế thực đơn với cá, thịt nạc, dầu thực vật và nhiều rau xanh, củ, quả, đậu, hạt là an toàn nhất. Các loại rau củ tốt cho người bệnh cao huyết áp như cần tây, cải cúc, rau muống, măng lau, cà chua, cà tím, cà rốt, nấm hương, tỏi, mộc nhĩ. Khi ăn cần chậm rãi, nhai kỹ, ăn nhiều vào buổi sáng, hạn chế ăn muối và giữ nhịp độ sinh hoạt, ăn uống thích hợp.
Những thực phẩm nên ăn khi cao huyết áp:
Cần tây: cần tây càng tươi càng tốt, rửa thật sạch, giã nát rồi ép lấy nước, chế thêm một chút mật ong, mỗi ngày uống 2 lần, mỗi lần 40ml.
Cải cúc: ăn hàng ngày hoặc ép lấy nước cốt uống mỗi ngày chừng 50ml, chia 2 lần sáng, chiều. Đặc biệt thích hợp với những người bị cao huyết áp có kèm theo đau và nặng đầu.
Rau muống: đặc biệt thích hợp cho những người cao huyết áp kèm theo những triệu chứng đau đầu.
Măng lau: rất thích hợp cho người bị cao huyết áp và xơ vữa động mạch.
Cà tím: là thực phẩm rất giàu vitamin P, giúp cho thành mạch máu được mềm mại, dự phòng tích cực tình trạng rối loạn vi tuần hoàn hay gặp ở những người cao huyết áp và các bệnh lý tim mạch khác.
Cà rốt: ép lấy nước uống ngày 2 lần, mỗi lần chừng 50ml.
Cà chua: nếu ăn thường xuyên mỗi ngày 2 quả cà chua sống thì khả năng phòng chống cao huyết áp là rất tốt. Đặc biệt là khi có biến chứng xuất huyết đáy mắt.
Nấm hương và nấm rơm: là những thực phẩm giàu chất dinh dưỡng, nhưng lại có khả năng phòng chống xơ vữa động mạch và cao huyết áp.
Mộc nhĩ: hàng ngày có thể dùng mộc nhĩ trắng 10g hoặc mộc nhĩ đen 6g, đem nấu nhừ rồi chế thêm 10g đường phèn, ăn đều đặn trong ngày, khi có biến chứng đáy mắt xuất hiện thì đây là thức ăn lý tưởng.
Tỏi: hàng ngày nếu kiên trì ăn đều đặn 2 tép tỏi sống hoặc đã ngâm giấm, hay uống 50ml giấm ngâm tỏi thì có thể duy trì huyết áp ổn định ở mức bình thường.
Lạc (đậu phộng): kinh nghiệm dân gian Trung Quốc dùng lạc ngâm với giấm ăn sau 5 ngày thì dùng được, mỗi ngày 2 lần, mỗi lần 10 hạt.
Hải tảo, hải đới và thảo đỏ: có thể dùng phối hợp cả 3 thứ cùng một lúc hoặc thay thế nhau.
Đậu Hà Lan và đậu xanh: kinh nghiệm dân gian thường dùng đậu xanh hầm với hải đới ăn, hoặc đậu xanh và vừng đen sao thơm tán bột ăn mỗi ngày 2 lần, mỗi lần 50g để phòng chống cao huyết áp.
Sữa đậu nành: mỗi ngày nên dùng 1000ml sữa đậu nành pha với 100g đường trắng, chia làm vài lần uống trong ngày.
Táo: mỗi ngày nên ăn 3 quả hoặc ép lấy nước uống 3 lần, mỗi lần chừng 50ml.
Lê: mỗi ngày nên ăn đều đặn từ 1 – 2 quả hoặc ép lấy nước uống.
Nho: rất tốt cho người bị cao huyết áp, kể cả nho tươi hoặc nho khô, vì trong thành phần có chứa nhiều muối kali nên có công dụng giảm áp, lợi niệu và bồi phụ lượng kali mất đi do dùng các thuốc lợi tiểu Tây y.
Chuối tiêu: mỗi ngày nên ăn từ 1- 2 quả hoặc dùng vỏ chuối tiêu tươi 30- 60g sắc uống thay trà.
Dưa chuột: nên dùng dưới dạng ăn sống hoặc chế thành dưa góp, nhưng chú ý không quá nhiều muối.
Dưa hấu: rất thích hợp cho người cao huyết áp vào mùa hè vì có tác dụng thanh nhiệt.
Mã thầy: mỗi ngày dùng 60-120g rửa sạch, ép lấy nước, chia uống 3 lần trong ngày hoặc dùng 120g sắc uống cùng với hải tảo 60g, uống thay trà trong ngày.
Ngoài ra, còn có một số thực phẩm khác như: ngô (bắp) đặc biệt là râu ngô, vừng (mè), hạt sen, ngó sen, củ cải, đậu tương, cải xanh, bắp cải, dầu thực vật, trà tâm sen, trà hoa hòe, trà thảo quyết minh, trà cúc hoa, trà bạch cúc, trà kỷ tử, mật ong.
Những thực phẩm nên tránh khi cao huyết áp:
Theo các chuyên gia chăm sóc sức khỏe, người bệnh cao huyết áp không nên dùng các chất sau:
Không nên ăn nội tạng động vật: Người bị huyết áp cao không nên ăn nội tạng động vật như: tim, gan,…Bởi những thức ăn này giàu cholesterol làm cao huyết áp. Trong quá trình trao đổi cơ thể, thức ăn này sẽ sinh ra một chất làm huyết áp bất ổn.
Muối: chúng ta thường có xu hướng tiêu thụ muối nhiều hơn yêu cầu. Chúng ta chỉ cần cắt giảm lượng muối hàng ngày là có thể giảm đáng kể nguy cơ tăng huyết áp. Mỗi ngày một người nên nên vượt quá 6gr muối.
Rượu: Bởi vì rượu làm cho tim đập nhanh hơn, mạch máu co lại, huyết áp tăng cao và làm cho muối canxi đọng lại ở thành mạch, gây xơ cứng động mạch. Vì vậy người bệnh cao huyết áp cần phải tuyệt đối kiêng rượu.
Dưa chua, trái cây và rau đóng hộp: Để làm dưa chua người ta sử dụng rất nhiều muối nhằm kéo dài thời gian sử dụng. Do đó, những thực phẩm này được xem là một trong những nguyên nhân gây nên tình trạng cao huyết áp.
Thức ăn cay và thức ăn tinh: Những loại thức ăn này làm cho việc đại tiện trở nên khó khăn, dần đến tình trạng táo bón. Khi đại tiện khó khăn huyết áp sẽ tăng, từ đó có nguy cơ xuất huyết não.
Thức ăn nhiều năng lượng: đường gluco, đường mía, chocolate…sẽ dẫn đến béo phì. Tỷ lệ người béo phì bị cao huyết áp nhiều hơn so với người có huyết áp ổn định.
Thức ăn nhiều mỡ: thực phẩm chiên rán, thịt mỡ làm cho hàm lượng trong máu tăng cao, từ đó khiến động mạch xơ cứng gây tăng huyết áp.
Thịt gà: thịt gà có dinh dưỡng cao, ăn nhiều sẽ khiến cho cholestorol và huyết áp tăng cao.
Trà đặc: Trà đặc cũng là một nước uống mà bệnh nhân cao huyết áp cần phải kiêng, nhất là loại hồng trà đặc, vì nó có nhiều chất kiềm có thể gây hưng phấn đại não, gây bất an, mất ngủ, làm tim đập loạn nhịp, huyết áp tăng cao. Ngược lại bệnh nhân nên uống trà xanh sẽ rất có lợi cho việc điều trị cao huyết áp.
Cafe: Trong cafe có chứa một chất gọi là caphein, nếu uống nhiều sẽ làm kích thích nhịp đập của tim làm tăng huyết áp.
Thu Nguyễn (st)
